Cumhuriyetin Temellerinin Atıldığı Ev!

Mustafa Kemal Paşa'nın 3 - 7 Temmuz 1919'da 9.Ordu Müfettişi olarak geldiği Erzurum'da beraberindeki heyetle ve Erzurum'daki yetkililerle Türkiye Cumhuriyeti'nin temellerinin atılması konusunda ilk müzakereleri görüştükleri ev, şu an Erzurum'un en işlek caddesi olan Cumhuriyet Caddesi'nde Cimcime Hatun Türbesi karşısında yer alıyor.

Kurtuluş Savaşının Temelleri Atılıyor

Bu bina Mustafa Kemal Paşa'nın Milli Mücadele'nin ilk çalışmalarını sürdürdüğü binadır. O dönemde Mevki Müstahkem Binası olarak kullanılan Müfettişlik Karargahı olarak da kullanılmıştır. Mustafa Kemal Paşa Ordudan ve askerlikten istifa edene kadar kararlarını bu binada almıştır.

Mazhar Müfid'in anlattığına göre Mustafa Kemal Paşa bu binada masanın üstüne yaydığı Avrupa haritası üzerinde uzun uzun değerlendirmeler yapmış, kurtuluş savaşının adeta temellerini atmıştır.

Erzurum'a beraber geldiği subayları ve arkadaşlarıyla bu evde çok önemli toplantılar yapmıştır.

Bu toplantılara Rauf Orbay, Mazhar Müfit, Kazım Dirik, Vali Münir Bey, İbrahim Süreyya, Binbaşı Refik Saydam, gibi önemli isimler katılmıştır.

Mazhar Müfit Hatıralarında:

"Erzurum Kalesi Muhafızlığına ait küçük bir binada ve geceleyin adeta gizli bir cemiyet kurmuşçasına ilk toplantılarımızı yaptık." demektedir. Gerçekten de, M.Kemal Erzurum'da Müdâfaa-ı Hukukcularla temasa geçmiş ve faâliyetleri hakkında bilgi almıştı.

Ev Gözübüyüklerden Ticaret Odası Başkanı Sadrettin Bey'lerin Mülkü

M.Kemal ve arkadaşları ilk gecelerini Müstahkem Mevki Komutanlığı'na ait bu binada geçirdiler. Ev Gözübüyüklerden Ticaret Odası Başkanı Sadrettin Beylerin mülkü olup, şimdi Cumhuriyet Caddesi'ndeki 146 nolu yapıdır. (F.Kırzıoğlu, Mustafa Kemal Paşa'nın Erzurum'daki Evi başlıklı yazısından... Kitap 1974'te Ankara'da Erzurum ve Çevresi adıyla 50.Yıl anısına çıkmış. Yazı kitabın 194.sayfasında)

Mustafa Kemal 3-7 Temmuz günleri burada ikâmet etmiştir.

Bu binadaki çalışmalar için Mazhar Müfid Bey, "Erzurum Kalesi Muhafızlığı'na ait küçük bir binada ve geceleyin adeta gizli bir cemiyet kurmuşçasına ilk toplantımızı yaptık." ifadelerini kullanmıştır.

Bu evde Kâzım Karabekir, Hüseyin Rauf (Orbay), Vali Münir, İbrahim Süreyya, Ordu Müfettişliği Kurmay Başkanı Kâzım (Dirik) ve Erkân-ı Harb Binbaşısı Hüsrev, Binbaşı Refik (Saydam) ve Mazhar Müfid Beylerle istişâri toplantıları da yapılmıştır." (Enver Konukçu, Mustafa Kemal Atatürk Dönemi'nde Erzurum, Erzurum Valiliği yayınları, 1999, s.37);

Mustafa Kemal bu evde daha ordudan istifa etmeden önce tek tedbirin Millî Hakimiyete dayalı, şartsız bağımsız Türk Devleti teşkil etmek ve hedefe her ne olursa olsun ulaşmak gerektiğini ifade etmiştir.

Fotoğrafla İlgili Bilgi :Konağın resminin bulunduğu kartpostal haberi gazetesinin adı "Muallimin Sesi" yıl 1924

Kaynak: Murat Ertaş'ın arşivinden.