Hınıs Kalesi

Hınıs'ta, İlçenin İlk kurul­duğu yerde bulunmaktadır. Evliya Çelebi'ye göre Akkoyunlular tarafından yaptırılmıştır. Osmanlılar döneminde takviye edilen kalede, 17. yüzyıl ortala rında yedi cami, bir han, bir hamamın bulunduğu Evliya Çelebi Seyahatname'sinde belirtilmektedir.

Bardız Kalesi

Şenkaya ilçesinin güneyinde, Bardız Vadisi'nin sonunda, Gaziler beldesinde yer almaktadır. Üç yanı Bardız Çayı ile sınırlı, dik ve yalçın kayalıklar üzerine kurulmuş kale yerleşiminin sakinlerinin Urartular olduğu sanılmaktadır.

Micingird Kalesi

Erzurum'a bağlı Pasinler İlçesinin Aşağı Micingird köyünde bulunan bu eski kalenin beden duvarları, burçları ve kuleleri yer yer yıkık bir haldedir. Kalenin tamamının ya da en azından bazı burçlarının Saltukoğullarından Ebu Mansur Ergin Basat tarafından yaptırıldığı sanılmaktadır. Kale burçlarından birinde bu konuda bir kitabe parçası bulunmuştur. Kitabede tarih olarak 1232 yılı yazılıdır. Kalenin köye bakan duvarında bir kitabe daha vardır. Doğu duvarları üzerinde de müslüman olmayanlar tarafından konulmuş bazı kitabeler bulunmaktadır.

Zuvans Kalesi

Erzurum, İspir ilçesi yolu üzerindeki Serçeme Deresi'ne hâkim, dar bir boğazda ve küçük bir tepenin üzerinde kurulmuştur. Kale günümüze çok harap bir durumda gelebilmiştir. Kitabesi de günümüze gelemeyen bu kalenin ne zaman ve kimin tarafından yapıldığı bilinmemektedir. Moloz ve kesme taştan yapılan bu kale Erzurum yöresindeki kalelerinden en küçüklerinden biri olup, bir karakol niteliğindedir.

Samikale, Narman ilçesinin 15 kuzeyinde, Samikale köyündedir.

Başkale, Narman'ın 18 km güneybatısında bulunmaktadır.

Pırtın Kalesi, Aşkale ilçesi 15 km güneydoğusundaki Güllüdere köyünün 3 km doğusunda yer almaktadır.

Iğnatuy KaIesi, Narman ilçesinin 13 km kuzeydoğusundaki Ergazi köyü sınırları içerisindedir.

Pernek Köyü Kız Kalesi, Oltu-Olur karayolunun 20. kilometresindedir.

Nihah Kalesi, Tortum ilçesinin 5 km kuzeybatısında yer alan küçük bir kaledir.

Kalecik Kalesi, Hınıs ilçesinin 18 km batısındaki Kalecik köyündedir.

Küçük Çağdarışkale, Aşkale ilçesinin 7 km doğusundaki eski bir yerleşim yeridir.

Toprakkale, Hınıs ilçesinin 15 km kuzeydoğusunda bulunmaktadır.

Pertus Kalesi, Olur ilçesinin güneybatısında, ilçe merkezine 17 km uzaklıkta bir tepenin üzerinde yer almaktadır.

Petuvan Kalesi, Narman ilçesinin 3 km batısındaki Gökdağ köyündedir.

Zernrak Kalesi, Hınıs ilçesinin 35 km güneydoğusunda, Karaçoban'a 9 km uzaklıktadır.

Fısırik Kalesi, İspir'in 33 km kuzeydoğusunda, Devedağı köyünün güneybatısında, sarp kayalar üzerinde kurulmuştur.

Mohurgat Kalesi, İspir'in 80 km kuzeydoğusundaki Mohurgat köyüne hâkim bir Ortaçağ kalesidir.

Sanduk Kalesi, İspir ilçesinin 25 km güneyinde bulunmaktadır.

Iğırbığır Kalesi, Horasan-Ağrı yolunun 30. kilometresinden doğuya ayrılan yolun 26. kilometresinde Iğırbığır köyünde bulunmaktadır.

Hasanbey Kalesi, Horasan ilçesinin güneydoğusunda, Hasanbey köyüne 1 km uzaklıktadır.

Kahmış Köyü Kalesi, Şenkaya ilçesine bağlı Yanıkkaval köyünün doğusunda, bir tepe üzerinde yer almaktadır.

Karahan Kalesi, İspir ilçesinin 52 km güneybatısında, Karahan köyünün 3 km kuzeydoğusunda bulunan bir Ortaçağ kalesidir.

Semehrek Kalesi, İspir'e bağlı Maden beldesinin 2 km doğusunda sarp bir tepede bulunmaktadır.

Güngörmez Kalesi, Dumlu beldesinin Güngörmez köyü yakınında 2400 m yükseklikteki Karagam Tepesi üzerinde yer almaktadır.

Kaynak: Erzurum Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü