Erzurum Atatürk Evi (Atatürk Müzesi)

1. Çaykara Caddesi'nin üst kısmında, doğu tarafta, Yukarı Mumcu Caddesi ile birleşen ara sokakta bulun­an bina ilk olarak Erzurum'da yaşayan azınlıklardan birinin evi olarak inşa edilmiştir.

Yapım tarihi kesin olmayan binanın XIX. yüzyıl sonlarında, Erzurum'da yaşayan azınlıklardan birinin evi olduğu, daha sonra Türk ailelerden birinin eline geçtiği, Erzurum Kongresi sırasında da Atatürk tara­fından kullanıldığı bilinmektedir.

2. Alman Konsolosluğu ve Vali Makamı olarak kullanılmış

Bir ara (1915-1916); Alman Konsolosluğu olarak faaliyetini sürdüren yapı, Erzurum'un kurtuluşunu (12 Mart 1918); takiben Er­zurum Valisi Mahir Akkaya tarafından kullanılmıştır.

3. Erzurum Kongresi için şehre gelen Atatürk 52 gün bu evde kalmıştır

3 Temmuz'da Erzurum'a gelen Mustafa Kemal Atatürk, 9 Temmuz ile 29 Ağustos 1919 tarihleri ara­sında, 52 gün bu evde kalmıştır.

4. Binayı bir zamanlar Kolordu ve Çocuk Esirgeme Kurumu kullanmıştır.

1930-1934 yılları ara­sında Erzurum Kolordu Komutanlığı'na devredilen yapı, 1944 yılında Çocuk Esirgeme Kurumu'na devre­dilmiştir. 1984 yılında ise restore edilerek Atatürk Evi olarak ziyaretlere açılmıştır.

5. Erzurum Atatürk Evi Müzesinde o döneme ait bir çok tarihi eser bulunuyor

Erzurum Atatürk Evi Müzesinde o dönem kullanılan ahşap mobilyalar, o zamana ait çeşitli eşyalar, Kazım Yurdalan modeli, kongreye katılan delegelerin resimleri ve hayat hikayeleri, Atatürk'ün kaldığı oda ve yatak, Milli Mücadele döneminde kullanılan Albayrak gazetesi baskı makinesi ve o dönem çıkarılan yayınlar yer almaktadır.

6. Atatürk Evi pazartesi günleri hariç her gün ücretsiz ziyaret edilebilir

Şehrin merkezi konumunda Çaykara caddesinde yer alan müze pazartesi günleri hariç diğer tüm günler açık olan müze yaz saati uygulamasında 08:00 - 19:00 saatleri arasında, kış saati uygulamasında ise 08:00 - 17:00 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebilmektedir.

7. 19. yüzyıl sonları bir Osmanlı dönemi eseri olan binanın özellikleri

Bodrum kat özerine üç katlı şekilde inşa edilen konak, 794 m2'lik bir alana oturur. Kareye yakın bir dik­dörtgen tabana yerleştirilmiş alana, batı yönde, merdi­venlerle çıkılan bir sahanlığa açılan, yuvarlak kemerli kapı ile girilmektedir. Kapının iki yanı, dikdörtgen çer­çevesi boyunca yükselen iki sütünce ile sınırlıdır.

Giriş cephesinin sağ yanı iki katlı, sol yanı üç katlı pencere düzenine sahiptir. Alt kat pencereler yuvarlak kemerli olup, kilit taşları dışarıya doğru taşırılarak vur­gulanmıştır. Üst kat pencereleri ise, dikdörtgen çerçeve içerisinde, basit düzenlemelidirler. Birinci kat, doğu ve batı cephelerine yerleştirilen balkonlar ile dışa açılmak­tadır.

Alt kat düzeninde, güneyde dikdörtgen planlı iki oda, kuzeydoğuda da bir oda bulunmaktadır. Girişin gü­neyindeki merdivenle ikinci kata çıkılmaktadır. İkinci katta ortada büyük bir solan ve bu salona açılan iki oda bulunmaktadır.

Müzede malzeme olarak, köşelerde ve kapı, pencere sövelerinde düzgün kesme taş, diğer yerlerde ise moloz taş kullanılmıştır. İkinci kat cephesinde, ahşap hatılların kullanıldığı görülmektedir.

Kaynak: Sanat Tarihi Açısından Erzurum, Atatürk Üniversitesi