Emirşey Cami Çeşmesi!

Yeri:

Erzurum'un Yakutiye ilçesi Tebriz Kapı semti, Emir Şeyh Camii yanında bulunmaktadır.



Yapım Tarihi:

Kemer köşeliğinde yer alan dört satırlık Sülüs hatla yazılı kitabesine göre çeşme, Erzurum Valisi Hacı Abdullah Paşa tarafından yaptırılmıştır. Kendisi Trabzon'da öldürülmüş ve oraya defnedilmiştir.

Kitabesi 0.35m.x0.40m. Ölçülerinde olup, tarih bölümü ayrı bir mermer parça üzerine yazılmış ve kitabenin alt kısmına yerleştirilmiştir.

Kitabesi:

1- Sahib-ül-hayrat-i vel-hasenat hâlen Erzurum.

2- Valisi Vezir-i bi nezir devletlü el-hac.

3- Abdullah Paşa yessarallahu bil-hayri mâyeşâ sene 1204

Anlamı:

1-2-3: Hayır ve hasenat sahibi halen Erzurum Valisi, eşi bulunmaz Vezir, Devletli Hacı Abdullah Paşa yaptırmıştır. Allah, dilediği hayrı ona kolay
kılsın.

Çeşme H.1204/M.1790 yılında yaptırılmıştır.

Erzurum'un tarihi çeşmelerinden biridir. Şehri çevreleyen sur duvarlarının Tebrizkapı'sına yakın bir yerde olan çeşme, güneyinde bulunan Emir Şeyh Türbesi ve Camii ile birlikte tarihi bir doku oluşturur. Özellikle Türbe, Erzurum'un Saltuklu dönemine ait mezar anıtlarından biri olması nedeniyle büyük önem arz eder.

Dikdörtgen boyutlarda ve sivri kemerli olarak kesme taştan yapılan çeşme ise, Emir Şeyh Camii'nin kuzey duvarının batı köşesine bitişiktir. Çeşmenin lüle ve tekne kısmı sonradan yapılan kaldırım içerisinde kalmıştır. Ayna kısmında tas yuvası yer almaktadır. Erzurum çeşmelerinin bazılarında görülen uygulama burada tekrarlanmıştır. Bu farklı uygulamada kitabe çeşme kemerinin üst sol köşesine yerleştirilmiştir.

Saçak kısmı silmelerle profillendirilmiş olup, üstünde orijinalinde de mevcut olan fakat şimdiki haliyle sonradan yapıldığı anlaşılan çeşme harpuştası (semeri) bulunmaktadır. Eski Erzurum mahallelerinden birinde yer alan tarihi çeşme, sanki kaldırım tarafından zincire vurulup, iki adım ötesinden geçen insanlara, akıtılmayan suyunu ikram edememenin üzüntüsünü yaşamaktadır. 

Ölçüleri: 

Çeşme Yüksekliği: 2.10 m.

Çeşme Genişliği: 1.60 m.

Çeşme Derinliği: 0.80 m.

Kemer Yüksekliği: 1.30 m.

Kemer Genişliği: 0.90 m.

Kemer Derinliği: 0.22 m.

Bugünkü Durumu:

Kesme taş malzemeden yapılmıştır. Suyu akmamaktadır.

Kaynak: ESKİ Genel Md. Kültür Serisi - 1