Bir Yiğit Oyunu

Erzurum'un, anlamı itibari ile birliktelik ifade eden ve bir halk oyunu olmasının yanında bir yiğit oyunu olan (Hançer Barı) dosta güven, düşmana korku salıyor. Nereden mi bu sonucu çıkarıyoruz! O zaman buyurun bu konuyu masaya yatırıyoruz.

Erzurum Portalı ekibi olarak, ilk olarak sizlere kısa bir video hazırlıyoruz. Video herşeyi anlatıyor ve 'Bu Oyun Dosta Güven Düşmana Korku Salıyor' tezimizi teyit ediyor.

Palandöken Belediyesi ve Sezen'den istifade ediyoruz...

Kısa bir araştırma sonrası, Erzurum'un Palandöken Belediyesinin yayınladığı ve kaynak olarak Dr. Lütfü Sezen'i gösterdiği değerli bilgilere ulaşıyoruz.

Dadaşlar diyarında, halk oyunlarına 'Bar' denilirken, kelimenin anlamı ise birliktelik, topluluk, el ele tutuşmak, bağlamak ve beraberce oynamak anlamına geldiğini sizlerle paylaşalım.

Bar'ın, çok eski ve köklü bir geçmişe dayandığı, oluşumunda, iklimin, coğrafyanın ve tarihi olayların etkisi olmakla birlikte antropologlara göre bar, Türklerin Asya'dan getirdikleri milli oyunlardan biri olduğunu öğreniyoruz.

Yurt içinde ve gerekse yurt dışında düzenlenen yarışmalarda onur verici başarılar kazanalılan bar, kadın ve erkek barları olmak üzere iki bölüm halinde oynanıyor.

Bu Terimleri Günümüzde Duymak Mümkün Değil...

Bar Terimleri

Kolluk: dizilişe göre, barbaşının hemen solunda olan oyuncuya denir.

Pöççük: bar dizisinin en sonundaki oyuncuya verilen ad

Daldaş: Dadaş

Kelleler: koltukaltı ile kolluk altı arasında kalan oyuncuların tümüne denir.

Sekme: bar oyununun çabuk ve çevik hareketlerle oynanan bölümü

Yelleme: iki kısımlı barlarda ikinci kısma verilen ad.

Bar sırası: barların birbiri peşi sıra oynanması gerektiğinde izlenecek geleneksel yol

Bar havası: bar oyunlarının ezgi ve müziğini anlatan bir deyimdir

Bar tutmak: bar topluluğunu para karşılığı kiralamaktır

Bar tutuşmak: bar oynayacak oyuncuların ortaya çıkmaları .

Bar çeken: barbaşı

Bar Çeşitleri :

A- Erkek Barları: Baş Bar, İkinci Bar (1.aşırma), Sekme, İkinci Aşırma, Nari, Dello, Koçeri, Temirağa, Tamzara, Tavuk Bari, Felek, Çingeneler, Uzun Dere, Daldalar, Yayvan, Hançer Bari,

B-Kadın Barları: Kavak, Çiftbeyaz Güvercin, Çember, Döne, Nari, Çarşıda Üzüm Kara, Sallama, Mendilimde kişmiş ile Badem Var, Tortumun Eymeleri, Aşşahtan Gelirem, Köylü Kızı, Delikız

Erkek Kıyafetleri

Cistik: bar oynarken ayağa giyilen ayakkabıdır. Derisinin çok yumuşak olması en büyük özelliğidir.bu özelliğe istinaden ayak figürleri daha kolay gerçekleştirilir.yaşlılar tarafından giyilene markop, gençlerin giydiğine yemeni denir.

Zığva: Uçkurlu, beli bol lacivert kumaştan yapılan arkası torba şeklinde pileli giysidir.Bunun üzerine siyah ipek kaytansüs olarak işlenir. Zığvanın bol olmasını sağlayan pile sayısının 32 olmasına özen gösterilir.

Yelek: lacivert kumaştan yapılmıştır. İki tarafa kapanabilen kaytanlı ilikleri vardır, kenarları ve cep ağızları kaytanla işlenmiştir.

Gömlek: gömlekler beyaz olup dik yakalıdır. Düğmeleri beyaz veya siyah olabilir.uzun olan kol ağızlarında 4-5 düğme bulunur.

Kazeki: uzun kollu kısa bir cekettir.kolları geniş kol etrafları siyah kaytanla,ön tarafı ve cep ağızları motifli kaytanla süslüdür.

Kuşak: eskiden Acem,Trablus, veya Tosya şalı diye adlandırılanrenkli iplerle örülmüş-dokunmuş,bar oynayanın belini sıcak tuttuğu gibi aynı zamanda cep vazifesi gören kumaştır.

Gümüş köstek: gümüşten yapılmış,yelek üzerine asılan daha önceleri saat taşımada kullanılan ince zincirden aksesuardır.

Bazubent: ekseriyatla boncukla örülür.gümüş olanlarıda vardır. Kola takılan içerisine karınca duası, ayet-ül-kürsiduaları komulur.

Mendil: Erzurum barlarında mendil kullanmak bir maharet işidir.mendil her barın ritmine ve psikolojisine göre kullanılır.

Kadın Kıyafetleri...

Bindallı: kadife üzerine simle Türk motifleri işlenmiş giysidir.göğüs ve boyun kısımları dantelle süslenebilir. aynı danteller kol ağzınada eklenir.kol,beden ve bel kısmı vücuda oturur, tek kısmı ise rahat hareket maksadıyla geniş yapılır.

Leçek(yazma): başa örtülen,pullarla ve boncuklarla oyalanarak süslenen pamuktan yapılmış başörtüsüdür. bu isim halen kullanılmaktadır.

Gümüş kemer: bar oynayan Erzurumlu kadının belinde bulunur.muhtelif parçalar halkalarla birbirine tutturularak kemer oluşturulur.İşlemelidir.kaşı daha süslüdür.bazılarında sedef kakmalar bulunur.şimdi kakmalı kemerler yapılmadığından antika değeri taşımaktadırlar.

Papuç: papuçlar siyah ve önden bağlıdır.yumuşak deriden yapılmış olup hafiftir.kolay hareket olanağı sağlar.

Dizleme: beyaz yünden örülmüş,diz kapaklarına kadar uzanan çoraplardır.

Mendil ve diğer aksesuarlar: erkek barlarında olduğu gibi,kadın barlarında da barbaşı ve pöççükte mendil bulunur.ayrıca boyuna beşi birlik, Oltu taşı kolyeler,kollara burma bilezik parmaklara da yüzük takılır.

Kaynak: Palandöken Belediyesi & Dr. Lütfi SEZEN