Erzurumlu Berber Naim Usta!

Erzurum’un Yakutiye ilçesi Tebrizkapı çarşısından kimler geldi, kimler geçti.

Çarşının sevilen sayılan eski zanaatkârlarından Berber Naim Kırpar ustayı Tacettin Özonur anlatıyor.  

“Naim usta, çarşının eski ve köklü ailelerinden olup, aynı zamanda mesleğinin de piridir. Yanında birçok çırak ve kalfa yetiştirmiş, usta etmiş, askere göndermiş evlendirmiştir. Berber Nusret, Berber Salim Söğüt, Berber Metin Özonur'da Naim ustanın çıraklarındandır.

Çıraklar kalfa olup askere gidecekleri vakit, ustalarının hayır duasını alıp, el öpmeye geldiklerinde, Naim ustada harçlıklarını verir, çantalarına birer takım traş malzemesi koyarak yolcu edermişki, gittiği yerde sıkıntı çekmesin, berberlik yapsın diye.

Tabi o yıllarda berberlik, öyle sıradan bir meslek değil...

Berber aynı zamanda halkın doktorudur. Diş çeker, yaralar için sülük tedavisi yapar, saç kıran ilacı yapar, pansuman yapar. Daha birçok hastalığın geleneksel tedavi yollarını da bilirdi.

Naim usta aynı zamanda Gavurboğan’da oturduğu, sokağın, mahallenin de nöbetçi doktoru gibidir. Gecenin herhangi bir saatinde amansız diş ağrısı çekenlerin kapısını çekinmeden çaldığı bir kurtarıcıdır adeta...

Naim usta, uzman bir doktor gibi, işinin de ehlidir. "Hele şöyle otur, aç ağzın, hangi dişin ağırir, göster bakim” derken, hasta korkmasın diye, avuç içinde sakladığı kerpeteni fark ettirmeden, kaş ile göz arasında dişini çeker, tuzlu su gargarası yaptırarak tedaviyi tamamlardı.

Bayram arefeleri berberlerin sabaha kadar durmaksızın çalıştığı yoğun günlerdir. Sabaha doğru iş biter, bütün personel kendi tıraşlarını da olarak dükkânı kapatır, kalfalar, çıraklar hep beraber hamama giderler. Arefe suyu ile yıkamadan bayrama girmek doğru olmaz.

Tabi bu arada hamamdaki kalabalığın telaşını, bayram heyecanını anlatmaya gerek yok. Zaten o günleri yaşamış olanlar arefa hamamını biliyor, hatırlıyor.

Yeni alınan bayramlık kıyafetler, ayakkabılar giyilerek hamamdan çıkılır, bayram namazına gidilir. Namaz çıkışı kalfalar çıraklar hep beraber ustanın evine bayramlaşmaya giderek, ustanın eli öpülür, bayramlaşılır, helalleşelir.

Bayram şekerleri yiyilip kolonyalar döküldükten sonra, hep birlikte bütün personel sofraya oturur.

Evde hanımanne de bütün hazırlıkları önceden yapmıştır. Çorbalar, dolmalar, börekler, tatlılar hep beraber bayram yemeği yiyilip, yorgunluk çayı içildikten sonra, ustanın hayır duası alınarak herkes evine istirahate dağılırdı.

Naim usta yetmişli yıllarda oğulları Hüsamettin, Nizamettin, Akif ve kızları ile beraber İstanbul'a naklettiler.

Kırparlar büyükten küçüğe, atadan, dededen ailece, Erzurum dadaşlık kültürü ve sevdası ile yaşar, kızı, erkeği Erzurum barları ve halk oyunlarını harfien yarışma düzeyinde icra ederler.

Naim ustanın büyük oğlu Hüsamettin Kırpar'da uzun yıllar İstanbul Erzurumlular Vakfının halk oyunları ve kültür hocalığını yaparak birçok dadaş ve barcı yetiştirmiş, uluslararası yarışmalarda Erzurum'u başarı ile temsil etmişlerdir. Ortanca oğlu Nizamettin Kırpar oto kaportacılık yaparken, Küçük oğlu Akif Kırpar İstanbul Maltepede baba mesleği olan berberliği halen devam ettiriyor.

Berber Naim ustanın dükkânı Emir Şeyh Caminin karşısında, Boyacı Ardahan Ticaretin altındaki dükkândaydı... İstanbula giderken dükkanı, Kenan Ardahanlı’nın babası Mustafa Ardahanlı almıştır.

Berber Naim ustada Tebrizkapı’da hoş bir seda bırakarak 1993 yılında 83 yaşındayken İstanbul’da rahmetli olmuştur.”

Kaynak: Tacettin Özonur