Erzurum, iklim ve tarihi özellikleri nedeniyle, hamam konusunda zengin bir çeşitlilik sunar.

Erzurum'da, özellikle Osmanlı Devleti döne­minde çok sayıda hamam inşa edilmiştir. Bu hamamlar günümüzde de geleneksel Türk hamam kültürünü yaşatmaya devam etmek­tedir. Hamam tası, takunya gibi aksesuarlar ile kurna başı, göbek taşı gibi bölümler hamam kültürünün önemli ikonları arasında yer almaktadır.

Soyunma yerleri, geniş sofalıdır. Dinlenmek için çevresinde bölmeli sekiler bulunur. Soğukluktan geçilerek girilen hamam kısmına "yıkanma yerleri" denir. "Kurna başı", herkesin teker teker yıkandığı yere denir. Kapalı ve yalnız başına yıkanma hücrelerine "halvet" adı verilir. Burada bir de üzerine uzanıp ter dökülen "göbek taşı" bulunur. Göbek taşı, hamamın mermer kaplı zemi­ninden daha yüksek, çeşitli geometrik şekil­lerde olabilen yerdir.

Hamamın altında yer alan bölümde ateş yanar. Bu bölüm ısıtma yeri, yani diğer adıyla külhan yeridir. Alev ve duman, mermer zeminin altındaki özel yol­lardan, duvar içlerinden geçerek, tüteklik adı verilen bacaya ulaşır. Külhandaki ocağın üzerinde sıcak su kazanı, onun da üzerinde soğuk su deposu yer alır.

Ocağın dip kısmın­daki birkaç kanal, hamamın yıkanma yerinin ortasındaki göbek taşırım altına kadar uzanır. Ocakta yanan odunların etkili alev ve dumanları, bu kanallardan göbek taşının altına gider. Bu taşın altında çok ısınan karanlık yere "cehennem" adı verilmektedir.

Çarşı hamamları, haftanın belli günlerinde kadınlara, diğer günlerde erkeklere açıktır. Erkek ve kadınlara her gün hizmet vere­bilen "çifte hamam" ise birbirine bitişik iki hamam şeklindedir. Hamamlar haftanın her günü açıktır.

Kaynak: Erzurum Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü