İçme suları bakımından Erzurum, "Ab-ı Hayat" şehridir. İçme suları, temiz, saf, yaz günleri bardakları buğulayan, her vakit çaylarına berraklık veren, içenleri diri, zinde tutan sulardır.

Erzurum, tarihi boyunca suları ile ünlü olmuştur. Evliya Çelebi, şehrin suyunu ve havasını; "Üç ay havası gayet latiftir ki adam cavidani (sonsuz) dirilik bulur. Tatlı ve saf suyu dirilik suyudur. Atlara ve kadınlara çok yarar. Cennet pınarı denilen sudan Temmuz'da içen Allah'ın 'Her şeyi sudan diri kıldık' ayetini hatırlar" şeklinde anlatmaktadır.

Erzurum'un suları, dağ suları ve şehrin içindeki kaynaklardan çıkan sulardan oluşmaktadır. Erzurum dağ sularının tamamına yakını Osmanlı döneminde şehre getirilmiştir.

Erzurum'un En Çok Bilinen Su Kaynakları

Çeteci Suları

Palandöken Dağı'nın Kapıkaya kısmından çıkmakta ve Yoncalık Mahallesi'ndeki çeş­melerden akmaktadır.

Caferiye Suları

Türbe Deresi'nden gelen sulardır, Gürcükapı ve Caferiye çeşmeleri başta olmak üzere 11 çeşmeyi beslemektedir.

Yeğenağa Pınarı

Türbe Deresi'nden gelen sulardan biri olup, Yeğenağa Cami, Nemlioğlu ve Vehbibey çeşmelerinden akmaktadır.

Dervişağa Suları

Türbe Deresi'nden gelen sulardan biridir. Dervişağa Cami Çeşmesi ile birlikte üç farklı çeşmeden akmaktadır.

Mazmelik Suları

Çarıkçı Ömer Efendi, At Cambazı Tayyar ve Kobaza çeşmelerinden akan sulardır.

Tophane Suları

Ağzıaçık mevkisinden gelen su­lardır. Hasan Basri, Habip Efendi, Narmanlı, Mehdi Efendi ve Emîrşeyh mahallerindeki on farklı çeşmeden akmaktadır.

Hanım Suları

Palandöken Deresi'nden gelen sular­dandır. Sultanmelik, Mahmudiye, Caferiye, Feyziye ve Camii Kebir mahallerindeki altı farklı çeşmeden akmaktadır.

Şeyhler Suları

Palandöken Deresi'nden gelen su­lardandır. Şeyhler ve Yoncalık mahallerindeki dört farklı çeşmeden akmaktadır.

Muratpaşa Suları

Palandöken Deresi'nden gelen sulardandır. Başta Muratpaşa Camisi olmak üzere Muratpaşa Mahallesinde bulunan üç farklı çeşmeden akmaktadır.

Muhtarpaşa Suları

Palandöken Deresi'nden gelen sular­dandır. Yoncalık, Çırçır, Vaniefendi, Dere, Kuloğlu ve Karaköse mahallelerindeki farklı 20 çeşmeden akmaktadır.

Yer Suları

Yukarı Mumcu Mahallesindeki Çaykara deresi'nden çıkan sulardır. Aşağı ve Yukarı Mumcu ile Gez Mahallesinde bulunan 18 farklı çeşmeden akmaktadır.

Boyahane Suları

Boyahane Camisinin minberinin dibin­den çıkan bir sudur. Boyahane Bakırcı, Aliağa, Topçuoğlu ve Çortan mahallelerinde dokuz farklı çeşmede akmaktadır.

Kırkçeşme Suları

Kaynağı İç Kale'dedir. Kırkçeşme Ha­mamı ve önündeki çeşme başta olmak üzere, Çortan, Ayazpaşa ve Feyziye mahallelerindeki on farklı çeş­meden akmaktadır.

Dabakhane Suları

Yukarı Dabakhane'den kaynağını alan kısmı Dabakhane Çeşmesi'nden; İç Kale'den gelen su ise Ali Paşa ve Topçuoğlu mahallelerindeki dört farklı çeşmeden akmaktadır.

Alipaşa Suları

Kaynağını İç Kale'den almaktadır. Gümüşmasat ve Alipaşa Camisi'nin Çeşmelerinden ak­maktadır.

Cedit Suları

Kaynağı Kumludere'dedir. Söğütlü Çeşme, Cedit Cami Çeşmesi ve Tahsinbey Çeşmesi'nden akmak­tadır.

Şafiler Suları

İç Kale'den kaynağını alıp, Şafiler Çeşmesi ve Bat Pazarı'ndaki Belediye Çeşmesi'nden akmaktadır.

Akpınar Suları

Kaynağı bilinmeyen bu sular, Mahallebaşı, Yeğenağa ve Alipaşa mahallelerindeki dört farklı çeşmeden akmaktadır.

Kilise Suları

Kaynağı konusunda net bir bilgi bulunma­maktadır. Eminkulu, Abdurrahmanağa, Kavak ve Alipaşa mahallelerindeki on farklı çeşmeden akmaktadır.

Yazıcı Suları

Kaynağının Dere Mahallesi'nde olduğu tahmin edilmektedir. Yazıcı Çeşmesi, Dörtgüllü Çeşme ve Çukur Çeşme başta olmak üzere Muratpaşa Mahal­lesinde beş farklı çeşmeden akmaktadır.

Kaynak: Erzurum Valiliği, İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü