Erzurum Kalesi ile saat Kulesi arasında bulunan Esat Paşa Camisi şehre hakim yüksek bir tepe üzerindedir.

Caminin orijinal kitabesi günümüze ulaşamadığından ne zaman yapıldığı kesinlik kazanamamıştır. Bununla beraber Şair Cazim'in beş satırlık yazmış olduğu kitabesinden Erzurum Valisi Zarif Mustafa Paşa tarafından 1852'de onarıldığı öğrenilmiştir.

Caminin yapımında İstanbul'daki Nuru Osmaniye Camisi örnek alınmıştır. Cami dikdörtgene yakın kare planlı olup önünde altı ağaç sütunun taşıdığı çatılı bir son cemaat yeri vardır. İbadet mekânı da toprak damla örtülüdür. Mihrap ve minberin özelliği bulunmamaktadır.

Caminin yanındaki minaresi yerel kırmızı taştan yapılmıştır. Taş kaide üzerine tek şerefelidir. Bu minarenin Erzurum minareleri arasında en yüksek olanı olduğu söylenmektedir. Caminin yanında Nakşibendî Şeyhi Osman Efendi'nin l866 tarihli türbesi bulunmaktadır.