Erzurum Medreseleri!

Erzurum'da Osmanlı Dönemi Erzurum Şehir Haritasına göre Murat Küçükuğurlu ve Murat Türker Tüfekçi tarafından 46 medrese ve kütüphane tespit edilmiştir.

Medrese orta ve yüksek öğretimin yapıldığı eğitim kurumlarının genel adıdır. Medrese kelimesi Arapça ders kökünden gelir. Medreselerde ders verenlere "müderris", onların yardımcılarına "muid", okuyanlara "danışmend", "softa" veya "talebe" adı verilir. Medreselerde ağırlıklı olarak Kuran, kıyas, icma, fıkıh, kelam gibi dini dersler okutulmuştur.

Erzurum'da en çok bilinen medreseler, Çifte Minareli Medrese, Yakutiye Medresesi, Kurşunlu Medresesi, Ahmediye Medresesi ve Pervizoğlu Medreseleridirler. 13. yüzyılın sonlarında inşa edilen Çifte Minareli Medrese, Selçuklu medeniyetinin günümüze ulaşan en önemli eserlerinden biri ve aynı zamanda Erzurum'un sembolüdür.

Yakutiye Medresesi, plan düzeni, dengeli mimarisi ve iri motifli süslemeleri ile Erzurum'un en gösterişli yapılarından biridir...

Anadolu'daki kapalı avlulu medreselerin en büyüğü olan Yakutiye Medresesi günümüzde Türk İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi olarak hizmet vermektedir. İlhanlı hükümdarı Sultan Olcayto döneminde Ga­zan Han ve Bolugan Hatun adına, Hoca Yakut Gazani tarafından 1310 yılında yap­tırılmıştır.

Osmanlı Dönemi Erzurum Medrese ve Kütüphâneleri...

1. Sultaniye Medrese ve Kütüphânesi
2. Sarayönü Dairesi
3. Dervişağa Medresesi
4. Köse Ömerağa Medresesi
5. Aliağa Medresesi
6. Faik Osman Kütüphânesi
7. İbrahim Paşa Medrese ve Kütüphânesi
8. Kacırzâde Medrese ve Kütüphânesi
9. Kurşunlu Medrese ve Kütüphânesi
10. Sait Efendi Medresesi
11. Muid Efendi Medrese ve Kütüphânesi
12. Şükriye Medresesi
13. Pervizoğlu (İhlasiye ve Muhammediye) Medreseleri ve H. Dedeağa Kütüphânesi
14. Haliliye Medrese ve Kütüphânesi
15. Ayaspaşa (Şeyh Ömer Efendi) Medresesi
16. Attar Hüseyin (Horozoğlu) Medresesi
17. Hacı Hamza Medresesi
18. Köse Ömerağa Medresesi
19. Ahmet Bedrettin Efendi Kütüphânesi
20. Esatpaşa Medresesi
21. Ulucami Medresesi
22. Salihiye Medresesi
23. Gürcü Mehmet Medresesi
24. Muvaffakiye Medresesi
25. Mehdi Efendi Medresesi
26. Karacehennem Medresesi
27. Şeyhler (Darussafa) Medresesi ve Kadızâde M. Habib Efendi Kütüphânesi
28. Ahmediye Medresesi
29. Mansuroğlu Medresesi
30. Salihiye Medresesi
31. İsmail Efendi Medresesi
32. Gümrük Cami Medrese ve Kütüphânesi
33. Yeğenağa Medresesi
34. Caferiye Medresesi
35. İkbaliye Medresesi
36. Mahmudiye Medresesi
37. Cennetzâde Medrese ve Kütüphânesi
38. Vâni Efendi Dairesi
39. Hacı Cuma Medresesi
40. Narmanlı Dairesi
41. Alipaşa Camii Medresesi
42. Gürcükapı Dairesi
43. Hacı Hüseyin Ağa Medresesi
44. Abdurrahman Ağa Medresesi
45. Şerif Efendi Medresesi
46. Timur Dede Medresesi

Kaynak: Osmanlı Dönemi Erzurum Şehir Haritası, Murat Küçükuğurlu, Murat Türker Tüfekçi, Fotoğraf: Çetin Külekçi