11-17 Mart Koca Karı Soğukları, Diğer Tabiriyle Berd-el-acüz Soğukları!

Peki Nedir Bu Koca Karı Soğukları? İsmi Nereden Geliyor? Bir Hikayesi Var Mı?

Sın, Sinnaber, Vabır, Amir, Mutemir, Muallel, Matfiyülcemer... Halk takviminde geçen birer gün adı bunlar ama bildiğimiz günlerden değil. Mart'ın hemen ortalarında baharı kırıp buz gibi bir soğuk getiren 7 soğuk günün adı bunlar. Bir rivayete göre hepsine birlikte Berdül'acüz deniyor. Kış mevsiminin sonunu müjdeleyen bu günler, ülkemizde 11-17 mart arasında yaşanıyor.

Bazı yörelerde, "berdelecüz" veya "berdelegüz" olarak da isimlendirilmektedir. Arapçada "berd" soğuk, "acûz" ise kocakarı demektir. Bundan dolayı, bu tarihlerde görülen soğuklara ülkemizde ''kocakarı soğukları" denmiştir.

"Kocakarı soğukları" dediğimiz bu döneme eski insanlar çok tecrübelerle bu "Berdü'l-acüz" adını vermişler. "Acüz" omurgamızdaki "kuyruk sokumu" dediğimiz son kemiğin adı olduğundan böyle bir benzetme yapmışlar. Yani soğuğun kuyruk sokumuna kadar girdiği bir benzetme söz konusu.

Başka bir rivayete göre bu kelime kocakarı manasına gelen "acüze" sözcüğü ile karıştırılınca, bir de üstüne bu soğuklarda çok fazla yaşlı kadının ölmesi söz konusu olunca deyim halkın ağzına "kocakarı soğukları" olarak yapışmış. "Bu soğukları çok kocakarı öldürür..." lafını eskilerden duyarsanız şaşırmayın.

Bir efsaneye göre ise geçimini, yetiştirdiği koyunlarla sağlayan yaşlı bir kadın sert geçen kış sonrası ilk bahar geldi diye sevinerek hayvalarıyla dağlara çıkmış. Ancak havanın birden soğuması, fırtına,yağmur derken hazırlıksız yakalanan kocakarı hayvanlarını ısıtmak için kazma, kürek ne varsa yakmış fakat hayvanları donmaktan kurtaramamış.