Erzurum'da Ramazan Bayramını Yaşamak

Dinî bayramların birincisine "Ramazan Bayramı" denir. Bu bayramda ziyaretçilere şeker ikram edildiği için "Şeker Bayramı" adıyla da anılır

Erzurum halkı, ramazan için yaptığı hazırlığı Ramazan Bayramı için de yapar. Bu hazırlık ramazanın on beşinden sonra başlar, arife günü akşamına kadar devam eder. Her aile, çocuklarını bayramda sevindirmeyi kutsal bir görev sayar. Elbise, ayakkabı, gömlek vb. giyecek eşyalar alınır.Ailedeki gençlerin de aynı tarzda istekleri yerine getirilmeye çalışılır. Ekonomik durumu iyi olmayan aileler bu isteklerin hepsini yerine getirememekle beraber, bütçeleri elverdiği ölçüde çocuklarının noksanlarını tamamlamaya çalışır.

Erzurum'da "dinî bayram günleri erken kalkılır, temiz ve yeni elbiseler giyilir, güler yüzlü olmaya dikkat edilir." Evin erkekleri bayram namazını kılmak üzere civardaki camiye giderler. Namaz, güneş doğduktan biraz sonra kılınır. Bayramlaşma namazdan sonra başlar. Birbirlerinin evine gidemeyecek olan tanıdıklar bayram namazı çıkışında bayramlaşırlar. Eve dönülünce de ev halkı ile bayramlaşılır. Bayramlaşma sırasında; küçükler
büyüklerin ellerinden, büyükler de küçüklerin alnından veya yanaklarından öperler. Büyükler, "daima bu günlere gelesin". "Allah her günün bayram etsin", "ananızla babanızla çok yaşayın" tarzında dileklerde bulunurlar. 'Yaşlılar ise birbirlerinin ellerini avuçlarının içine almak suretiyle bayramlaşırlar ki buna "musafaha" denir.

Bayramın ilk gününden başlayarak yakınlar, dostlar, komşular bayramlaşmak için birbirlerini ziyaret ederler. Bu geleneğe uymayanlar ayıplanır. Ziyaret sırasında; gelenlere şeker, kahve veya baklava ikram edilir. Aile büyüklerinin çocuklara mendil, para vb. hediyeler verdikleri de olur.

Erzurum ve yöresinde, bayram günleri gelin ve damatlara hediye gönderilmesi de gelenekler arasındadır. Geline altın bilezik, elbiselik, ayakkabı, damada ise, kol saati, elbiselik, iç çamaşır vb. şeyler gönderilir.

Bayramlarda fakir olan yakınların ve komşuların gönlü alınır. Bunların çocuklarına elbise, ayakkabı, çorap cinsinden hediyeler gönderilmesi büyük sevap sayılır.

Arife veya bayram günlerinde kabirlerin ziyaret edilmesi ve ölmüş olan yakınların mezarı başında dualar okunması Erzurum'da devam eden gelenekler arasındadır.

Ramazan bayramında, namazdan çıkılınca halkı geceleri sahura kaldıran davulcuların kapı kapı dolaşarak maniler söyleyip bayram hediyesi toplamaları çok yakın zamana kadar yörede yaşayan âdetlerdendi.

Kaynak: Dr.Lütfi Sezen, Erzurum Folkloru 3. Baskı | 174