Erzurum'un En Hakim Tabyası Olan Çobandede Tabyası...

Erzurum Ovası ve Pasinler ovasını birbirinden ayıran güneyden kuzeye doğru uzanan, kendi adıyla bilinen 2453 rakımlı Çobandede tepesinde üzerinde konumlandırılmıştır. II.Abdülhamit döneminde Şahap Paşa tarafından hazırlanan projeye göre 1884-1896 yılları arasında yapılmıştır. Şahap Paşa tarafından yürütülen çalışmalar sonucu tamamlanmış ve Pasinler Ovası'ndaki Vank Deresi'ni kontrol altında tutmak için inşa edilmiştir.

...Yaklaşmayı denedilerse de başarı sağlıyamayıp ağır zayiat vererek geri çekildiler!

"12 nci günün (12 Şubat 1916); akşam üzeri 156 ncı Elizavetpolski'ler Çobandede'ye taarruza geçti. Fakat dağ yüksek ve sarptı; kayalar kaygan ve karanlıkta tırmanış son derece müşküldü. Geceleyin, Elizavetpolski'lerin bazı kolları kalenin duvarlarına tırmanmayı başardığı halde, şafakla beraber açılan makineli tüfek ateşiyle hepsi geri püskürtüldüler. 39 Tümen'e bağlı alayların soluna doğru, 5 nci Kafkas Piyade Tümeninin bazı birlikleri ve 263 ncü Alay, Ortayuk ve Kaburga kalelerine yaklaşmayı denedilerse de başarı sağlıyamayıp ağır zayiat vererek geri çekildiler. "

(1828-1921 Kafkas Sınırındaki Harplerin Tarihi- W.E D. Allen-P.Murattof- 330-331);

Çobande'de Tabya Siperleri, tabyalar içerisinde en hakim olanıdır. En büyük çatışmaların geçtiği yerlerden biridir. Mitralyözlerin (Makinalı Tüfek) konulduğu mevziler aynen durmaktadır.

Çobandede Tabyası, kuzey-güney doğrultusunda yerleştirilmiş, sivri beşik tonoz örtülü karargah odaları, üç büyük boyutlu oda şeklindeki koğuş odaları ve dört adet topçu odasından meydana gelmektedir. Tabyada karargah binası, koğuş ve topçu odaları bulunmaktadır. Odaların üzeri sivri beşik tonozlar ile kapatılmış, her odanın dışa yansıyan havalandırma bacaları bulunmaktadır.

I. Dünya savaşında kullanılan tabya günümüzde harap bir haldedir.

ÇobandedeTabyası'nın bulunduğu Çobandede tepe ve Köse Mehmet gediği...

Çobandede Tabyası hakim noktası ile Pasinler Ovası'ndaki Vank Deresi'ni kontrol altında tutmak için inşa edilmiştir...

Kaynak ve Fotoğraflar: Çetin Bayram, Erzurum İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Sanat Tarihi Açısından Erzurum