Antik Dönemlere Ait Bir Şehir Kalıntısı: Ziravank Harabeleri

Erzurum'un Aşkale ilçesinin 16 km kuzeydoğusunda Ravank Dağları'nın doğu yamacında, Koşapınar ve Merkez Gölveren köyleri arasındadır. Ravank dağlarının doğu yamacında bulunan, vadiye uzanan alan üzerinde serpiştirilmiş bir şehir kalıntısıdır.

Harabelerin etrafını kuşatan sur duvarlarının temel izlerini yerinde görmek mümkündür. Yerleşimin İlk ve Ortaçağlarda aktif olduğu tahmin edilen alanda yer alan harabeler arasında cami, han, hamam, kilise ve benzeri kalıntılarının olduğu tahmin edilmektedir.

Ziravank harabelerinin kalıntılarının ilk ve ortaçağ dönemlerinden Roma İmparatorluğu, Bizans, İran, İlhanlı ve Osmanlı Devletlerinin izlerini gösteren kilise, manastır, camii, hamam , kervansaray ve han gibi yapıların azda olsa kalıntıları vardır.

Yapı kalıntılarının duvarlarında ki N harfi dikkat çekmektedir. Zamanla doğal olaylardan tahrip olan Ziravank kalıntıları gittikçe yok olmaktadır.

Aşkale Tarihi ve Kültürü

Tarihi ve folklorik özellikleri ile belli bir zenginliğe kavuşmuş olan Erzurum kültürü ile Aşkale kültürünü özdeşleştirmek mümkündür. Bunda aynı tarihi yaşamışlık ve birbirine yakın yerleşim merkezi olmaları önemli etkenlerdir. Aşkale halkı, kendine özgü manileri, türküleri, halk değimleri ve mistik folklörüyle bu ortak kültüre katkıda bulunmuş ve bulunmaya da devam etmektedir.

Aşkale, tarihi eserler bakımından fazlaca zengin olmamakla beraber, bir çok tarihi kalıntıları (Aşkale kalesi, Cinis höyüğü, Evrenli kümbeti, Ağveyis hanı, Hacıbekir kervansarayı, Ziravank harabeleri... ), ziyaret yerleri ve efsaneleri vardır. Bunlardan tarihi kalıntılar tarih araştırmacılarının ,ziyaret yerleri ve efsaneler ise mistik folklör'ün etkili olduğu halkın ilgi alanlarıdır. Ayrıca yakın tarihin izlerini taşıyan ve onu yaşatan "Kop Şehitleri Abidesi" tarihine saygılı Türk halkının ziyaretgahı olarak Aşkale'nin kültürel mirasları arasında yerini almıştır.

İlçemiz sosyal bünyesinde Anadolu'nun değişik kültüründen insanları barındırmakla, tipik bir Anadolu kasabası olmaktan ziyade, modern bir sosyal yapı görünümündedir. Bu durum ,İlçeye hoşgörü ve kültürel zenginlik kazandırmakta ve sosyal yapısı itibariyle içe kapanık değil, değişime açık bir oluşuma katkı sağlamaktadır.