Erzurum Kültür ve Turizm İl Müdürlügü Olaya El Koymustu!

Yakutiye ilçesi Sair Nefi Orta Okulu yakin zamanda ilginç bir olaya sahne olmustu. Tadilati yapilan okulun bahçe duvarlarinda taihi mezar taslari çikmisti. Olaya el koyan Kültür ve Turizm Il Müdürlügü tarihi taslari tespit etmis ve gerekli çalismayi baslatmisti.

Gelinen noktada, bahçe duvarlarinin yillar önceki yapiminda, çevrede ki tarihi mezarlarin taslarinin kullanildigi tespit edilirken yerlerinden titizlikle sökülen taslari Kültür ve Turizm Müdürlügü Erzurum Müzesine tasidi.

Erzurum Arkeoloji Müzesi Hakkinda...

Yakutiye Ilçesi, Muratpasa Mahallesi sinirlari içerisinde bulunan Erzurum Arkeoloji Müzesi, 1968 yilinda ziyarete açilmistir. Tarihi özelligi olmayan müze binasinin yapiminda, bölgenin iklimi de göz önüne alinarak kesme tas kullanilmistir. Toplam 20.000 kayitli eser bulunan müzede, bölgemizde yasamis kültürlerin gelisimi, üretimi, yasam tarzi, sanati, dini inanislari ve gelenekleri gibi bir çok konuda ziyaretçilere bilgi sunan eserler sergilenmektedir.
Müzede 5 salon bulunmakta olup bunlar; Tabiat tarihi, Kazilar, Roma, Helenistik, Transkafkas Eserler, Urartu Eserleri ve yazilari salonu ile Ermeni Katliami salonlari bulunmaktadir.
Günümüz itibariyle Müze ziyarete kapalidir. Yakutiye Ilçesi, Rabiaana Mahallesi, Üç Kümbetler mevkiinde yeni ve modern Müze hizmet binasinin yapimi devam etmekte olup, yapimi tamamlandiktan sonra Erzurum Arkeoloji Müzesi yeni hizmet binasinda ziyaretçilerine açilacaktir.

Türk-Islam Eserleri ve Etnografya Müzesi (Yakutiye Medresesi)

Yakutiye Medresesi, 1310 yilinda Ilhanli hükümdari Sultan Olcayto döneminde Gazan Han ve Bolugan Hatun adina, Hoca Yakut Gazani tarafindan yaptirilmistir. Anadolu'da bulunan kapali avlulu medreselerin en büyügüdür. Taç kapinin yan yüzlerinde, silme kemerle çevrili nisler içinde pars ve kartal motifleri dikkat çekmektedir. Ajurlu bir küreden çikan hurma yapraklari, iki Anadolu parsi ve kartal figürlerinden olusan hayat agaci Orta Asya Türklerinin önemli simgelerini bir araya getirmektedir. Her odanin girisinde ögrenci ve hocalarin sinif ve derecelerine göre farklilik gösteren islemeler bulunmaktadir.

Erzurum Arkeoloji Müzesi, 1968 yılında ziyarete açılmış ve bölgenin tarihini yansıtan binlerce esere ev sahipliği yapmaktadır. Müze, Yakutiye ilçesi Muratpaşa Mahallesi’nde bulunan bir binada kurulmuş olup, yapı kesme taşlarla inşa edilmiştir. Her ne kadar müze binası tarihi bir özellik taşımıyor olsa da içinde barındırdığı eserler, Erzurum ve çevresinde binlerce yıl boyunca yaşamış medeniyetlerin izlerini taşımaktadır. Bu müzede yer alan eserler, eski çağlardan günümüze kadar Anadolu’da yaşamış olan kültürlerin gelişimini, inançlarını, sanatını ve günlük yaşamını gözler önüne sermektedir. Toplamda 20,000 kayıtlı eserin yer aldığı bu müzede, farklı temalar altında düzenlenmiş beş ana sergi salonu bulunmaktadır. Bunlar; Tabiat Tarihi, Kazılar, Roma, Helenistik ve Transkafkas eserleri ile Urartu dönemine ait eserlerin sergilendiği salonlardır. Ayrıca Ermeni Katliamı’na dair belgelerin ve tarihi materyallerin yer aldığı özel bir bölüm de mevcuttur.

Günümüzde Erzurum Arkeoloji Müzesi ziyarete kapalı durumda olup, Yakutiye ilçesinde bulunan Üç Kümbetler mevkiinde yeni ve modern bir müze binasının inşası devam etmektedir. İnşaat tamamlandığında Erzurum Arkeoloji Müzesi, daha çağdaş ve geniş bir mekânda ziyaretçilerine kapılarını açarak bu değerli koleksiyonlarını sergilemeye devam edecektir.

Yakutiye Medresesi, Erzurum'un Yakutiye ilçesinde yer almakta olup, Anadolu’nun kapalı avlulu medreseleri arasında en büyük yapıya sahiptir. 1310 yılında İlhanlı hükümdarı Sultan Olcayto Han döneminde, Gazan Han ve Bolugan Hatun adına Hoca Yakut Gazani tarafından inşa ettirilmiştir. Medresenin etkileyici taş işçiliği, ziyaretçilerin ilgisini çekmektedir. Girişte yer alan taç kapının yan yüzlerinde bulunan pars ve kartal motifleri, Orta Asya Türklerinin önemli simgeleri arasında yer alan hayat ağacının sembollerini taşımaktadır. İki Anadolu parsi ve kartal figürleriyle birlikte hurma yapraklarından oluşan bu hayat ağacı motifi, Yakutiye Medresesi’nin mimari detaylarını oluşturan unsurlardan biridir.

Medrese, sadece bir mimari şaheser olarak değil, aynı zamanda bir eğitim kurumu olarak da büyük bir öneme sahiptir. Her odanın kapısında, odayı kullanan öğrenci ve hocaların sınıf ve derecelerini simgeleyen özel işlemeler bulunmaktadır. Günümüzde Yakutiye Medresesi, Türk-İslam Eserleri ve Etnografya Müzesi olarak işlev görmekte olup, ziyaretçilerine Erzurum’un Türk-İslam kültürüne dair birçok eser sunmaktadır. Bu müzede sergilenen eserler, bölgenin tarihi, sanatı, zanaatları ve günlük yaşamı hakkında bilgi vermekte, Türk-İslam kültürüne dair derin bir bakış sunmaktadır.

Atatürk Evi Müzesi

19. yüzyilin sonlarina dogru Erzurumlu bir zengin tarafindan yapilan konak, sonralari Millî Mücadele için Erzurum'a gelen Mustafa Kemal ve kongre heyetine ev sahipligi yapmistir. Mustafa Kemal ve beraberindeki heyet, 9 Temmuz 1919'dan 29 Agustos 1919'a kadar Erzurum Kongresi için yaptiklari çalismalarin önemli bir kismini burada sürdürmüslerdir. Bu tarihlerde ülkenin bağımsızlığı için atılan adımlar, buradaki kararlarla şekillenmiş ve Türkiye Cumhuriyeti’nin temelleri burada atılmıştır.1984 yilinda Kültür Bakanligina devredilen konak o tarihten sonra "Atatürk Evi Müzesi" olarak ziyarete açilmistir.

1984 yılında Kültür Bakanlığı tarafından müze olarak ziyarete açılan bu tarihi yapı, Atatürk Evi Müzesi olarak anılmakta ve Cumhuriyet’in kuruluş sürecine ışık tutmaktadır. Müze içerisinde Mustafa Kemal’in kullandığı eşyalar, dönemin belgeleri ve fotoğraflar sergilenmekte, ziyaretçilere Milli Mücadele’nin ruhunu yansıtmaktadır. Erzurum’u ziyaret edenlerin bu özel müzeyi gezerek, Kurtuluş Savaşı’nın en önemli dönemlerinden birine tanıklık etme şansı bulmaktadır.

23 Temmuz Erzurum Kongre Binasi Resim Heykel Müzesi ve Galerisi

Erzurum Kongresi’nin yapıldığı bina, aslında 1864 yılında Migirdiç Sanasaryan tarafından Ermeni kız yatılı okulu olarak inşa edilmiştir. Bina, Cumhuriyet döneminden önce satın alınarak devlet himayesine geçmiştir. 1924 yılının sonunda bir yangın geçiren bu yapı, ciddi hasar görmüş, özellikle ahşap bölümleri tamamen yanmıştır. 1926 yılında yeniden onarılan bina, Gazi İlkokulu adıyla hizmete açılmış ve sonrasında Yapı Sanat, Güzel Sanatlar Lisesi ve Sosyal Bilimler Lisesi olarak kullanılmıştır.

Erzurum Kongresi’nin toplanmasıyla Türkiye Cumhuriyeti’nin bağımsızlık mücadelesinde önemli bir rol oynayan bu bina, 1960 yılında bir bölümü Atatürk ve Erzurum Kongresi Müzesi olarak ziyarete açılmıştır. 2011-2013 yılları arasında Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından restorasyon geçiren yapı, günümüzde Atatürk Resim Heykel Müzesi ve Galerisi Müdürlüğü olarak hizmet vermektedir. Kongre binasında ayrıca küçük ölçekli bir sanat ve edebiyat kütüphanesi bulunmaktadır.

Bu müzeler, Erzurum’un tarihî kimliğini korumak ve gelecek kuşaklara aktarmak adına önem arz eden kurumlar arasında yer almaktadır. Erzurum’un kadim medeniyetler boyunca bir kültür merkezi olmasını sağlayan mirasları koruyarak, günümüz ziyaretçilerine sunmak, geçmişe saygı duymanın ve onu anlamanın bir yoludur. Erzurum Kültür ve Turizm İl Müdürlüğü’nün bu mirasa sahip çıkması ve kültürel değerleri yaşatma çabaları sayesinde, Erzurum’da geçmişin derin izleri bugüne taşınmakta ve bu şehir bir kültür hazinesi olarak varlığını sürdürmektedir.