Erzurum'un Milli Mücadele Kahramanı Genç Kuvvacısı Cevat Dursunoğlu!

Tarih, başarılı lider ve komutanların adını yazmaktan, adlarını vurgulamaktan erinmez. Bir de tarihin, başarılı lider ve komutanlar kadar bahsetmediği kişiler vardır. Onlar, bazen bir masanın en genci, bazen de zafer kazanan bir ordunun arka sıralarda savaşan askeridir. Fakat az değildir o insanların katkısı da, bilinmeyecek, yok sayılacak kadar…

Sivas Kongresi'nin Tıbbiyeli Hikmet'i bilinir… Genç yaşında “Paşam, delegesi bulunduğum tıbbiyeler beni buraya istiklal davamızı başarmak yolundaki çalışmaya katılmak üzere gönderdiler. Mandayı kabul edemem… Eğer kabul edecek olanlar varsa, bunlar her kim olursa olsun, şiddetle reddeder ve kınarız. Örneğin, manda fikrini siz kabul ederseniz sizi de reddeder, Mustafa Kemal'i vatan kurtarıcısı değil, vatan batırıcısı olarak adlandırır ve tel'in ederiz (lanetleriz)”diye(bile)n, Mustafa Kemal'in tarifindeki “Türk genci”dir kendisi…

Cevat Dursunoğlu Kimdir?

Cevat Dursunoğlu, 11 Temmuz 1892 tarihinde Erzurum'da doğar. Genç kuvvacı kimliğitanınan Dursunoğlu 12 Ocak 1970 tarihinde Ankara'da dünya hayatına gözlerini yumar.

Erzurum'un "Dursunbeyoğlu" ailesinden olan Cevat Dursunoğlu'nun Babası İbrahim Hakkı Bey, annesi ise Halide Yaşar Hanım'dır. İlk ve orta öğrenimini Erzurum'da tamamlayan Cevat Dursunoğlu, 1911-1914 yılları arasında Almanya'da, Almanca, felsefe, sosyoloji ve pedagoji öğrenimi gördü.

1. Dünya Savaşı'nda yedek subay olarak çeşitli cephelerde görev aldıktan sonra, Aralık 1918'de İstanbul'da terhis oldu. İstanbul'da kurulan “Vilayat-ı Şarkıyye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti”nin toplantılarına katılarak, cemiyetten Erzurum'da bir şube açma yetkisi aldı. Mart 1919'da Erzurum'da “Vilayat-ı Şarkıyye Müdafaa-i Hukuk-ı Milliye Cemiyeti Erzurum Şubesi” Cevat Bey'in İstanbul'dan getirdiği yetki belgesine göre açıldı.

Kurulan yeni cemiyetin katiplik görevini üstlendi. Milli Mücadele'de Erzurum'un ve Anadolu'nun sesi haline gelen Albayrak Gazetesi'nde fikir mücadelesi yapıp, özel ilkokulda eğitim çalışmalarını sürdürdü. Erzurum Vilayet Kongresi'ne (17 Haziran 1919); ve Erzurum Kongresi'ne (23 Temmuz 1919); katıldı. Mayıs 1920'de Erzurum Öğretmen Okulu Müdürlüğü'ne atandı.

1920'nin Eylül ayında Bakü'de toplanan I. Doğu Halkları Kongresi'ne (1-9 Eylül 1920);, Erzurum'dan Kazım Karabekir tarafından seçilen heyet içerisinde bulunarak iştirak etti. Aynı ay, Mustafa Suphi'nin önderliğinde toplanan Baku Türkiye Komünist Teşkilatları'nın Birinci Kongresi'ne (10-15 Eylül 1920); katıldı. Daha sonraki yıllarda; Kars Maarif Müfettişliği, Kars Milli Eğitim Müdürlüğü, Şark Vilayetleri Maarif Müfettişliği, İlk ve Orta Öğretim Genel Müdürlüğü, Avrupa (Almanya) Türk Talebe Müfettişliği, ayrıca Yüksek Öğretim ve Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü görevlerinde bulundu.

1942-1946 yılları arasında VII. Dönem Kars ve 1946-1951 yılları arasında VIII/I. Dönem Erzurum, Cumhuriyet Halk Partisi milletvekili olarak Türkiye Büyük Millet Meclisinde bulundu. 1941-1951 yılları arasında CHP Genel Sekreter Yardımcısı oldu. 1961'de Kurucu Meclis'te görev aldı. 1965 yılında politikadan çekildi. Milli Mücadele yıllarından sonra kaleme aldığı “Milli Mücadele'de Erzurum” adlı hatıralarından oluşan eseri dönemin değerli kaynakları arasındadır.

Kaynak: Türkçe Bilgi / Cumhuriyet Gazetesi