Habib Baba Hazretleri!

Habib Baba 19. yüzyıl mutasavvıflarındandır. Aslen Hindistanlıdır. Babası ile birlikte Bitlis'e gelip Uşşâki Ali Baba'ya talebe olmuştur.

Kısa zamanda yetişip kâmil bir velî olmuş ve hocasının emriyle önce Şam'a sonra Erzurum'a gelerek insanlara İslâmiyeti anlatmış, dünyâ ve ahiret saâdetine kavuşmaları için çalışmıştır.

C. Server Revakoğlu; Buhara müftüsünün oğlu olan Habib Baba'nın, Sultan Abdülmecit'in tahta çıkması üzerine Erzurum'a geldiğini kaydetmektedir.

Prof.Dr. İbrahim Hakkı Konyalı ise, Habib Baba'nın pederi ile birlikte Hindistan'dan Bitlis'e geldiğini ve burada kalarak Uşşaki Ali Baba'ya intisab ettiğini ve mürşidinin işaretiyle bir ara Şam'a gittiğini bildirmekte ve Nusret Efendi'nin Tarihçe-i Erzurum'undan telif ettiği şu bilgileri vermektedir.

"Bir gün murakabe şeyhi Erzurum'a gitmesini emretmiş ve derhal bu emre uyarak Erzurum'a gelmiştir. Burada irşad ile meşgul olmuştur. Tekkesi Yegenağa mahallesinde idi. Rüsum ulemasının hücumlarına uğrardı. (Resmi din görevlilerince tenkit edilirdi.) Eli açıktı. Her sene muharrem ayının birinci günü Hazret-i Selman'ın sünnetini yapardı. Kendisine mühim miktarda para verilirdi. Fakat Habib Baba akşama kadar bu paraları rast geldiği fakirlere dağıtır, cebinde bir akçe bile kalmazdı. Ney'i çok severdi. Cezbe halinde iken kendisine Abdi isimli müridi ney üfleyerek ayıltırdı."

Türbenin asıl ismini taşıdığı Timurtaş Baba ile ilgili olarak; M.Sadi Çöğenli ve Ali Bayram'ın hazırladıkları, 'Erzurum'da Bulunan Meşhur Ziyaretgâhlar ve Kabir Ziyaretinin Adabı' isimli eser dışında bilgi alınabilecek bir kaynak yok.

Erzurum Müşiri Kamil Paşa tarafından 1844 yılında yazdırılan kitabede: 'Sultan-ı müellifinden kutb-ül arifin gavs-ül vasilin Timurtaş Baba Hazretlerinin; medfuni hâk-i tırnâk oldukları türbe-i şerifleriyle hem civar olan ehlullah ve sai şüheda ervah-ı şerifeleri için fatiha' ibaresi yer almaktadır. Kitabede bugünkü Türkçe ile, 'İnsanları nefiylerinin arzu ve isteklerinden kaynaklanan ihtiraslardan arındırarak bir araya toplayan, birleştiricilerin sultanı, ariflerin başı, ruhani himaye istenen kişilerin temsilcisi Timurtaş Baba'nın defnedilmesiyle; ruhları cezbeden, cennetten gelen bir kokuya kavuşan bu toprağının yer aldığı türbe ve civarında defnedilmiş bulunan Allah dostları ve şehitlerin yüksek ruhları için fatiha' istenmektedir.

Habib Baba için Kamil Paşa 12 satır halinde Farsça bir kitabe yazdırmıştır. Abdulbaki Gölpınarlı'nın tercüme ettiği metinde şu ifadeler yer alır: 'Marifet cihanı, tarikat piri, olgun mürşid, birlik sırrının da emini; Hazret-i Mevla'nın sırrını bilen; birlik ashabının başı, birlik ashabı halkasının başında oturan zat. Yaşadığı müddetçe bir geceyi bile, ona ibadetle meşgul olmadan geçirmedi. Bir adım attıysa, mutlaka ibadete attı, bir söz söylediyse mutlaka hakkı andı. Bu yokluk yurdundan usanıp da cennete yönelince Rıdvan'dan: 'Merhaba, yücel' diye bir ses geldi. Gayb âleminden biri geldi de, tarihini okudu: Habib Baba tesbih ederek cennetler gül bahçesine geçip gitti.

Türbenin ayak taşında ise Ankaralı Ali Namık Efendi tarafından yazılmış bulunan: 'Yediler eşkimle tahrir etti tarihin; Habib Baba yürüdü geçti zâr-i kulb-i lâhute' ibareleri bulunmaktadır.

1847 yılında vefat eden Habîb Baba daha önce Timurtaş Paşa Türbesi diye bilinen Erzurum'daki türbeye defnedilmiştir. Türbede Habîb Baba dışında beş kabir daha vardır. Bunlardan birisi eşi Hatice Hanım'ın da kabiridir.

1841-1845 yılları arasında Erzurum valiliği yapan Hacı Halil Kamil Paşa'da, Habib Baba diğer adıyla Timurtaş Baba Türbesi'ni ihya edip, kitabelerini yazdırmıştır.

Görsel Kaynak: Nihat Kılıçoğulları / Erdal Barın