Erzurum'da Binbir Hatim Okunmasını Sağlayan Zat!

'Abideleri Ve Kitabeleri İle Erzurum Tarihi' kitabının 345. sahifesinde bahsedildiğine göre Pir Ali Baba'nın hicri, 945 miladi 1533 yıllarında Erzurum'da yaşadığı anlaşılmaktadır.

Pir Ali Baba'nın yaşadığı dönem Yavuz Sultan Selim ve oğlu Kanuni Sultan Süleyman'ın Osmanlı padişahı olduğu yıllardır. Bu dönem Osmanlı Devletinin yükselme ve gelişme yıllarıdır. Bu yıllar aynı zamanda ilim, sanat ve edebiyat alanında büyük gelişmeler olduğu ve günümüze kadar gelen kalıcı eserlerin meydana geldiği yıllardır.

Devrinin Büyük Zenginlerinden...

Bu ortamda yetişen Pir Ali Baba, âlim, fazıl, zahit bir mübarek zat olup o devrin büyük zenginlerindendir. Düzcü köyünde mutasarrıflık yapan Ali Baba 'Eğer her yıl binbir hatim okursanız Allahü Teala bu memleketi hususiyetle zelzeleden korur' demiştir.

Maliki bulunduğu 8 köyden 4'nün gelirini tamamen (meşayih ve ulemadan olan evlatları nezaretinde) Erzurum'da yılda bir defa okunmasını ihdas ettiği, 'Bin Bir Hatim' okunmasına vakf etmiş ve bu hatimler o günden sonra Erzurum'da sürekli okutularak, Birinci Cihan Harbi yıllarına kadar devam etmiştir.

O yıllarda meydana gelen bazı aksamalarla okutulamayan binbir hatimler, bir süre sonra Erzurum Müftüsü Hacı Muhammed Sadık Solakzâde ve o zamanın Erzurum milletvekillerinden Mühirzâde Asım Efendi ile Zihni Bey'ler tarafından yeniden okutulmasının temini için Mustafa Kemal Paşa'dan izin istihsal ettirerek Binbir hatimler yeniden başlayıp devam etmiş ve günümüze kadar gelmiştir.

Pir Ali Baba'nın mezarı merkeze bağlı Tepe köy ile (Düzcü) Tuzcu köyleri arasında Erzurum ovasına nazır kendi adını taşıyan Pir Ali Baba tepesi üzerinde de bulunmaktadır. Ayrıca bu köyün yirmi dakika kuzey batısında bir tepe üzerinde Ahi Yusuf zaviyesi bulunmaktadır fakat bu mezarın kitabesi yoktur.

Abdurrahman Şerif Beygu'nun İfadeleriyle Pir Ali Baba

"H.940, M.1533 Tarihli vakfiyesi vardır. Bu tarihte Erzurum kadısı Mevlana Ahmededdin vakfiyeyi tanzim ve imza etmiştir. Bu vakfiye Tuzcu köyünün hudutlarını ve Erzurum'un bazı semtlerini göstermek itibariyle tarihi kıymeti vardır. Pir Ali Baba sofiyyundan bir zat olup asrının mümtaz adamıdır. Vakfiyesinde şahit gösterdiği zatlarda kendisi gibi büyük insanlar. Hüseyini defteri vakfiyede Molla Veli dediği Pir Ali Baba, Yavuz Sultan Selimin Erzurum'u aldığı zaman Tuzcu köyünde mutasarrıf olduğunu Erzurum ayanının şahadeti ile sabit olmuştur. Ölümünden önce H.940,M.1533 de meşayih, ülemadan olan evlat ve halifelerine köyü vakıf etmiştir."

Erzurum tarihi anıtları ve kitabeleri s.171 A.Ş.Beygu

Fotoğraflar Nihat Kılıçoğulları