Erzurum Topları!

Tarihin arka penceresi Tarihçi Özdemir’in incelemeleriyle ortaya çıktı.

Yakın zamanda Erzurum Kale içerisinde yer alan tarihi topların başka bir şehre nakledileceği gündem olmuş, Erzurumlular gösterdikleri tepki ile bu girişimi durdurmuşlardı... Bu yaşananlar üzerine Erzurum Şehir ve Kültür Araştırmaları Derneği (ŞEHİRDER)Yönetim Kurulu Üyesi ve Tarihçi Taner Özdemir, yaptığı araştırmalar sonrası Erzurum tophanesi ve toplarıyla ilgili ilginç bilgilere ulaştı.

Tarihçi Özdemir 1851'de Erzurum'daki topların, sergilenmek üzere Londra'ya götürüldüğünü, o tarihten sonra da Erzurum'da top dökülmediğini aktarıyor.

Erzurum Topları ve Uluslararası Londra Fuarı!

Tarihçi Özdemir, Erzurum yoplarıyla ilgili yaptığı okumalar ve araştırmalarda ilginç bilgilere ulaştığını ifade ediyor.

Özdemir, “Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih bölümü öğretim üyesi Serdal Soyuer’in ‘Doğu Anadolu’da Bir Osmanlı Top Dökümhanesi: Erzurum Tophanesi ve Yeniden Yapılandırılması Teşebbüsleri” başlıklı makalesinde şehrimizle ve tophaneyle ilgili dikkat çekici bilgiler var.

1849 yılında Erzurum Tophanesi'ne, Kiğı Dökümhanesi mamulü demirin kalitesini ispatlamak için üzerleri hare desenli 2 demir top sipariş edildi. Dökülen bu gösterişli toplar, padişahın beğenisine sunulmak üzere İstanbul'a gönderildi.

Topları inceleyenler arasında Ticaret Nâzırı İsmail Paşa da vardı. Paşa, demir topları çok beğenmiş, bunları 1851 yılında düzenlenecek olan Uluslararası Londra Fuarı'nda Osmanlı seksiyonunda sergilenmek üzere Tophânei Âmire Müşiri Ahmed Fethi Paşa'dan talep etmişti. Talebi uygun bulan Ahmed Fethi Paşa durumu sadarete iletmişti. Sergiye Kraliçe Victoria'nın özel daveti sebebiyle büyük önem atfeden Sultan Abdülmecid, bu isteğe olur vererek, topların bir an evvel hazırlanıp Londra'ya gönderilmesini emretti.

Londra sergisine gönderilen demir toplardan sonra Erzurum Tophanesi'nde ordu ihtiyacı için bir daha top dökülmedi. 1853 Ekiminde Rusya ile büyük bir savaşa girdiği için acilen sınırlarındaki istihkâmları takviyeye koyulan Osmanlı Devleti, bu takviyede bile söz konusu istihkâmlara yakın yerlerdeki top dökümhanelerine yeni top dökümü siparişi vermedi.”