19. Yüzyıldan Günümüze Erzurum'un Ticari Merkezlerinden Hacılar Hanı!

Baharat, Lastik, Nalbur ve Çeyiz Denince Akla Orası Gelir!

Taş Mağazaların alt kesiminde, Habib Baba Türbesinin batısında yer almak­tadır. Erzurum Hacılar Hanı XIX. Yüzyılda Hacı Abdurrahman tarafından yaptırılmıştır. Kitabesi yoktur. Hacca gidecek hacılar toplandığından, adına Hacılar Hanı denildiği söylenmektedir.

Hanın, ortasında dikdörtgen planlı avlu etrafında tek katlı, yer yer iki katlı düzenlemeleri bulunmaktadır. 19. yüzyıl başlarına tarihlenen hanın orijinal duru­mu hayli bozulmuştur. Doğusunda 4-5 m genişlikte, düzgün kesme taştan yapılmış kemerli bir girişi vardır. Kuzeybatıdaki tali giriş, daha sade olup üzeri düz damla örtülüdür. İki yanda küçük hücrelere yer verilmiştir.

Han, 15.00 x 36.00 m. boyutlarındaki açık dikdörtgen avlu etrafında sıralanan 24 odadan oluşmaktadır. Avluyu yirmi dikdörtgen ayakla taşınan revak çevreler. Revakların gerisinde beşik tonozla örtülü odalar yer almaktadır. Revaklar avluya basık yuvarlak kemerle açılmaktadır. Odaların ön kısımlarındaki revaklar sonradan camekanla kapatılarak odaların alanına dahil edilmiştir.

Hanın içinde o dönemin özelliğini yansıtan bir çeşme yapılmıştır.

Hanın iki girişi vardır. Hana asıl giriş kapısı kuzeydoğu yönündeki caddeye açılan kapıdır. Bu kapı 4.60 m.lik açıklıkta olup, düz atkıtaşı ile biçimlenmiş, kademeli kaval silme ve yuvarlak kemerle vurgulanmıştır. Kapıyı çerçeveleyen dikdörtgen prizma silmelerle sınırlanmış ve kemer alınlığı boş bırakılmıştır. Bu girişten 15.00 m. lik bir koridorla (dehliz) hanın avlu kısmına geçilir. Üzeri beşik tonozla örtülü koridorun sağ ve solunda odalar bulunmaktadır.

Hanın ikinci girişi batı yöndedir. Bu girişte de diğer girişte olduğu gibi koridorla avluya ulaşılır. Bu giriş yük hayvanları ve dönemin taşıma araçları için kullanılan kapıdır ve avluya açıldığı kısımda karşılıklı iki oda vardır.

Bu handa hacca gidecek hacılar toplandığından, adına Hacılar Hanı denildiği söylenmektedir. Günümüzde hanın girişindeki odalar dükkan olarak kullanılmakta, iç kısımda bulunan odalarda depo olarak kullanılmaktadır.

Bibliyografya

A. Zeynel, XIX-XX. yüzyılda Erzurum Ekonomisi

H.Yurttaş,HÖzkan,Z.Köşklü vd.Yolların, Suların ve Sanatın Buluştuğu Şehir Erzurum-2008

H.Gündoğdu, A.A.Bayhan, M.Arslan, Sanat Tarihi Açısından Erzurum

Yazar: Mustafa Yılmaz Çağlayan

Paylaşım:Vehip Atalay Kitapsarayı-Erzurum

Yıllar Önce Rekabetin Yoğun Olduğu Bu Çarşının Bugün Sadece Adı Kaldı

İpek Yolu Üzerinden Gelen Kervanların İlk Uğradığı Han

Rüstem Paşa Kervansarayı (TAŞHAN)