Erzurum Karaz (Öznü) Köprüsü

Karaz Mahallesi (Köyü)'nin 5 km. kadar kuzeydo­ğusunda, Uluslararası Erzurum Havaalanı ve çevre yo­lunun hemen sağında bulunmaktadır. Karasu üzerindeki açıklığı geçmek amacıyla inşa edilmiştir.

Karaz Köprüsünün Arapların Anadolu'ya Geçişinde Kullanıldığı Rivayeti

Hazreti Ömer zamanında Arapların Anadolu 'ya geçiş kapısı olarak Karasu üzerine yaptıkları köprülerden günümüze kadar kalan ender köprülerden biri olduğu rivayeti ile meşhurdur. Daha sonraları ise köprü Osmanlı dönenimde onarım görmüş veya tekrardan yapılmıştır.

Kitabesi Olmayan Köprünün 16. Yüzyılda Osmanlılar Tarafından Yapıldığı Tahmin Edilmektedir

Yapının kitabesi bulunmamaktadır. Ancak Erzu­rum'un Osmanlı topraklarına katıldığı ve imar faaliyet­lerinin yoğunlaştığı XVI. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Köprü, 1980-1984 yılları arasında Karayolları Genel Müdürlüğü'nce onarılmıştır. Bu esnada, eskiyen taşlar değiştirilmiş, selyaraların çevresi de üçgen biçi­minde beton ile takviye edilmiştir.

Karaz Köprüsü; doğu-batı doğrultusunda 135 m. uzunlukta, 6.25 m. genişlikte sekiz gözlüdür. Bunların yedisi, suyun hızlı ve sert aktığı yerde basık sivri kemerli, sekizincisi ise en uçta daha küçük, yuvarlak kemerli ola­rak inşa edilmiştir. Köprü açıklıkları ve yükseklikleri bir­birine eşit olmayıp, bir kısmı basık sivri, bir kısmı da daha dar sivri kemerli olarak düzenlenmiştir.

Suyun geliş yönü olan menba tarafında, üzerleri yarım piramidal külahla örtülü ve üçgen tabanlı selyaranlar, suyun gidiş yönü olan mansap yönünde de altı adet yuvarlak tabanlı topuk bulunmaktadır.

İki uçtan ortaya doğru hafif bir meyil ile orta nok­taya ulaşılan köprünün yerden yüksekliği 6.60 metredir ve iki yandan taş korkuluklarla sınırlandırılmıştır. Köprüde malzeme olarak, cephelerde düzgün kesme taş, aralarda bol harçlı moloz taş malzeme kul­lanılmıştır.

Karaz Köprüsü günümüzde sağlam durumda olup çevre köylerle ulaşımı sağlamaktadır.

Kaynak: Sanat Tarihi Açısından Erzurum, Atatürk Üniversitesi

Fotoğraflar: Kapak fotoğrafı için İbrahim Yaşar, Nihat Kılıçoğulları