Erzurum'da Bir İlhanlı Eseri!

Sema ile yer yüzünün buluştuğu dadaşlar diyarı Erzurum'un 1 milyon turist hedefine katkı sunacak, döneminin en gösterişli köprüsü tanıtım hamlesi bekliyor.

Erzurum'un tarihi değerlerinden Çoban Dede Köprüsü 1297-1298 İlhanlı Hükümdarı Ebu Said Bahadır Han'ın veziri Emir Çoban Salduz tarafından yaptırılmış. Aras Nehri üzerine, 7 adet kemer gözlü olarak inşa edilen köprü son yıllarda ciddi bakıma alınmış ve tadilatlar yapılmıştır.

Pasin Ovasından Aras Havzasına Geçişi Sağlıyor...

Erzurum-Kars karayolunun Köprüköy ilçe merkezinin 1 kilometre kadar doğusunda, Yağan Kasabası sınırları içerisinde yer alan Çobandede Köprüsü, Pasinler Ovası'nın doğusunda Aras Havzası'na geçişteki en dar alanda kurulmuştur.

220 Metre Uzunluğunda...

Mimari bakımdan Anadolu Selçuklu taş köprüleri özelliği taşıyan Çobandede köprüsü Aras Nehri üzerine, 220 m uzunluğundadır.

Üç Renkli Kesme Taştan Yapılmış...

Çobandede köprüsü eğri bir plana sahiptir. Üç renkli kesme taştan yapılan kemerlerin açıklıkları 11.50 -13.00-14.50-15.50-15.50-15.50 m'dir. Köprü ayakları ahşap ızgaralarla desteklenmiştir. Orta ayaklarda odacıklarla her iki yönde dörderli 8 köşk mevcuttur.

Döneminin Gösterişli Yapılarından...

XIV yüz yıl başlarından çoğu tarihi hadiselerle dolu sayısız kervanlara geçit veren dönemin önemli ve gösterişli yapılarından biri olan tarihi köprü, ender tarihi varlıklarımızdan sadece bir tanesidir.

Tarihi Çobandede Köprüsü, Coğrafi Konum olarak Doğu Anadolu Bölgesinin Erzurum-Kars bölümünde, önemli bir yapıdır.

Aras Nehri Üzerinde Yer Alıyor...

Coğrafik olarak; Pasinler Ovası'nın doğusunda 1555 m. yüksekide Aras Havzasına geçişteki en dar kıstak alanında kurulmuştur.

Köprü Çobandede Dağı'nın güneyinde, Hasankale Çayı ve Bingöl Çayının birleşmesiyle oluşan Aras nehri'nin üzerinde yer almaktadır.

Büyüleyen Manzara ve Çobandede Köprüsü...

Erzurum-İran transit yolunda seyredenler çok çeşitli tabii manzaralarla karşı karşıya kalırlar.

Aras Nehri'nin geniş yatağını takip ettikçe her an değişen manzara, insanı, Doğu'ya değil de Batı'ya gidiyormuş gibi büyüler.

Çobandede Köprüsünün Adının Konulması...

Rİvayetlere göre, altı gözünden su geçen yedi gözlü köprü vardır. İnanışa göre, transit yolundan itibaren ilk göz olan kapalısında, köprünün yıkılması halinde yeniden yapımını sağlayacak para saklıdır.

Pasinler-Horasan yolundan Hınıs ve Muş istikametine ayrılan yolun hemen başında olan bu köprünün hikâyesi ilgi çekicidir: Bugün köprünün bulunduğu yerin hemen yakınlarına bir köprü yapılmaya karar verilir. Zamanın teknik elemanları gelirler, ölçerler, biçerler ve köprünün kurulacağı yere karar verirler. Köprü inşasına başlanabilmesi için köprü ayaklarına yer hazırlamak gerekir. Fakat yapılan bütün çatışmalar boşa gider, bir türlü köprünün ayaklarını tutturamazlar.

Bunlar bu işin nasıl olacağım düşünüp taşınırlarken, civardaki sürüsünü otlatan bir çoban yanlarına gelir. İşin aslını öğrendikten sonra sağına, soluna bakınır; biraz düşündükten sonra elindeki değneği Aras Nehri'nin uygun bir yerine saplar.

Orada bulunanların hayret eden bakışları arasında aynı yeri eliyle işaret edip sürüsünün başına döner. Çoban gittikten sonra, onun işaret ettiği yeri ve ona uygun olan yerleri köprüye ayak olarak seçerler. Nitekim yaptıkları yeni ayaklar dayanıklı olur ve böylece köprüyü tamamlarlar. Köprünün meydana gelmesinde emeği olduğu için adına Çoban Dede Köprüsü denilir.

Kaynak: Laleli Kültür ve Dayanışma Derneği Web Sayfası
Görsel Kaynak: Nihat Kılıçoğulları / Başaran Çorak / Dadaş Bozkurt