Erzurum'da Geçmişten Gelen Bazı Uygulama ve Tecrübelerle Misafirin Geleceği Önceden Anlaşılırdı veya Öyle Olacağına İnanılırdı...

Misafire gösterilen ilginin çok içten ve samimi olarak yaşandığı Erzurum'da misafire gösterilen hürmet çeşitli uygulama ve inanmalara neden olmuştur. İşte sizlere birkaç örnek...

* Ev halkından birinin, gözü bir noktaya takılıp kalırsa o eve misafir gelir.

* Giden misafirin arkasından küp kırılırsa, bir daha geri gelmez.

* Misafir bir eve rızkı ile beraber gelirmiş. Getirdiği rızkın onda birini yer, onda dokuzunu bırakırmış.

* Çocuk emeklerse misafir gelir.

* Çocuk iki bacağının arasına bakarsa o eve misafir gelir.

* Bardaktaki çay içinde uzun çay parçası yükselirse uzun, kısa çay parçası yükselirse kısa misafir var demektir.

* Sağ ayağın altı kaşınırsa misafirliğe gidilir.

* Sol ayağın altı kaşınırsa misafir gelir.

* Çaya önceden atılan şeker unutulur ve yeniden şeker atılırsa o eve misafir gelir.

* Eldeki ekmek lokması sofraya bırakılır ve yeniden lokma kesilirse misafir gelir.

Erzurum'da Misafir Ağırlama Âdetleri

Misafirperverlik, menfaat duygularını ortadan kaldıran ahlâkî bir değerdir. Erzurum ananesine göre, misafir ağırlamak başta gelen görevlerdendir. Ev sahibi, misafirini ağırlamak için her türlü zahmete katlanır. Yalnız kendi rahatını değil, ailesinin rahatını bile unutur. Misafire Türkiye genelinde gösterilen bu ilgi Erzurum'da daha da içtendir.

Erzurumlular Misafiri Bir Allah Vergisi Sayarlar

Onu, güler yüzle karşılamayı ona saygı göstermeyi bir borç bilirler. Şehirde olsun köyde olsun her evin mutlaka bir misafir odası vardır. Fazla odası olmayan en fakir aileler bile, evlerinde misafire rahat edebileceği en uygun bölümü ve yatağı vermeyi ihmal etmezler.

Misafir Odalarına En Yeni, En Temiz Eşyalar Konulur

Bu odaların daima düzenli olmasına çalışılır. Her zaman çoluk çocuk sokulmaz. "Misafir odası" denince evin en titiz ve bakımlı yeri hatıra gelir.

Erzurum'da Misafir Evin Kapısında Karşılanır

Eğer misafir uzaktan gelen bir yakın veya eş dostsa daha da sıcak bir ilgi gösterilir. "Duvara çöp sokalım" denilmek suretiyle geciktiğinden dolayı sitem edilir. Eğer misafir sık sık gelen biriyse, "aman ne tesadüf biz de şimdi gelse" diyorduk, tarzında sözlerle memnuniyet ifade edilir.

Misafir evden içeri girince, mantosu, şapkası (varsa), şemsiyesi alınır. Sonra önüne düşülerek misafir odasına götürülür. Hal hatır sorulduktan sonra, ağırlama başlar. Yabancı misafirler için mutlaka kolonya, kahve (varsa) şeker ikram edilir.

Misafir haberli gelmiş veya yemeğe davet edilmişse, çay veya kahve ikramı yemek sonrasına bırakılır. Habersiz yemek vakti gelen misafirler mutlaka sofraya davet edilirler. Gerekirse sofra takviye edilir. İkram edilirken özür dilenir. "Misafir umduğunu değil, bulduğunu yer" denilmek suretiyle noksanlıklarının hoş karşılanması istenilir.

Erzurum Adetlerinde Misafirlikler

"Basit ziyaretlerden başka, muayyen merasime bağlı tabiî ziyaretler de vardır. Bayram ziyaretleri, Allah kavuştursuna gitmek, baş sağlığına gitmek, güle güle otur" demeye gitme vb. bu cümledendir.

Erzurum ve çevresinde "zeyi gezmesi" denilen bir misafirlik geleneği de yaygındır. Hanımlar, uzakta bulunan akrabalarına bir ayı bulan uzun süreli misafirliğe giderler. Buna "zeyi gezmesi" denir. Zeyi giden hanım misafir gittiği evin yakın ve komşularına (o yerde bulunmayan) hediyeler götürür. Hediye dağıtılan evler zeyi gelen misafiri sırayla davet ederler. Dönüşünde de kendi yörelerinin ürünlerinden hediyeler verirler.

Kaynak: Dr.Lütfi Sezen, Erzurum Folkloru 3. Baskı | 208